غزل شماره ۱۳۶
دست در حلقه آن زلف دوتا نتوان کرد
تکیه بر عهد تو و باد صبا نتوان کرد
آن چه سعی است من اندر طلبت بنمایم
این قدر هست که تغییر قضا نتوان کرد
دامن دوست به صد خون دل افتاد به دست
به فسوسی که کند خصم رها نتوان کرد
عارضش را به مثل ماه فلک نتوان گفت
نسبت دوست به هر بی سر و پا نتوان کرد
سروبالای من آن گه که درآید به سماع
چه محل جامه جان را که قبا نتوان کرد
نظر پاک تواند رخ جانان دیدن
که در آیینه نظر جز به صفا نتوان کرد
مشکل عشق نه در حوصله دانش ماست
حل این نکته بدین فکر خطا نتوان کرد
غیرتم کشت که محبوب جهانی لیکن
روز و شب عربده با خلق خدا نتوان کرد
من چه گویم که تو را نازکی طبع لطیف
تا به حدیست که آهسته دعا نتوان کرد
بجز ابروی تو محراب دل حافظ نیست
طاعت غیر تو در مذهب ما نتوان کرد
وزن: فعلاتن فعلاتن فعلاتن فعلن
بحر: رمل مثمن مخبون محذوف
دست:
در:
حلقه:
آن:
زلف: گیسو، موی سر، جعد، طره، شعر
دوتا:
نتوان:
کرد:
تکیه:
بر:
عهد: زمان، دوره
تو:
و:
باد:
صبا: نام بادی که از سمت مشرق می‌وزد، مجاز از پیام‌آور میان عاشق و معشوق
چه:
سعی:
است:
من:
اندر:
طلبت:
بنمایم:
این:
قدر:
هست:
که:
تغییر:
قضا: حکم، تقدیر، سرنوشت
دامن:
دوست:
به:
صد:
خون:
دل:
افتاد:
فسوسی:
کند:
خصم:
رها:
عارضش:
را:
مثل:
ماه: از کرات آسمانی که به دور زمین می‌گردد // مجاز از زیبا، محبوب، معشوق، دوستداشتنی، مطلوب، کامل // در عرفان ذات حقیقی وجود انسان، به ماه درونی هر شخص تشبیه شده که نور آن از هر نور دیگری پر فروغ‌تر است، در اشعار شاعران عارف مسلکی مانند حافظ، مولانا، عطار، سنایی، نظامی و... نیز بارها به «ماه درون»، «ماه خویش»، «ماه من» و... اشاره شده است که همه اشاره به ذات انسانی در حد تعالی و به کمال رسیده می‌باشد.
فلک: آسمان، عالم، گردون
گفت:
نسبت:
هر:
بی:
سر:
پا:
سروبالای:
گه:
درآید:
سماع: /۱/ شنوایی، شنیدن /۲/ ترانه‌خوانی یا رقص یا دست افشانی به شکل دسته جمعی
محل:
جامه:
جان:
قبا:
نظر:
پاک:
تواند:
رخ: صورت، چهره، رخسار، سیما // برج قلعه // پهلوان، جنگجو // سیمرغ، عنقا
جانان: دلبری که عاشقش او را مانند جان خود دوست دارد، معشوق، محبوب
دیدن:
آیینه:
جز:
صفا:
مشکل:
عشق:
نه:
حوصله:
دانش:
ماست:
حل:
نکته:
بدین:
فکر:
خطا:
غیرتم:
کشت:
محبوب:
جهانی:
لیکن:
روز:
شب:
عربده:
با:
خلق:
خدا:
گویم:
نازکی:
طبع:
لطیف:
تا:
حدیست:
آهسته:
دعا: خواهش، خواسته
بجز:
ابروی:
محراب:
حافظ:
نیست:
طاعت:
غیر:
مذهب:
ما:
۲-
بحر: رمل مثمن مخبون محذوف
دست:
در:
حلقه:
آن:
زلف: گیسو، موی سر، جعد، طره، شعر
دوتا:
نتوان:
کرد:
تکیه:
بر:
عهد: زمان، دوره
تو:
و:
باد:
صبا: نام بادی که از سمت مشرق می‌وزد، مجاز از پیام‌آور میان عاشق و معشوق
چه:
سعی:
است:
من:
اندر:
طلبت:
بنمایم:
این:
قدر:
هست:
که:
تغییر:
قضا: حکم، تقدیر، سرنوشت
دامن:
دوست:
به:
صد:
خون:
دل:
افتاد:
فسوسی:
کند:
خصم:
رها:
عارضش:
را:
مثل:
ماه: از کرات آسمانی که به دور زمین می‌گردد // مجاز از زیبا، محبوب، معشوق، دوستداشتنی، مطلوب، کامل // در عرفان ذات حقیقی وجود انسان، به ماه درونی هر شخص تشبیه شده که نور آن از هر نور دیگری پر فروغ‌تر است، در اشعار شاعران عارف مسلکی مانند حافظ، مولانا، عطار، سنایی، نظامی و... نیز بارها به «ماه درون»، «ماه خویش»، «ماه من» و... اشاره شده است که همه اشاره به ذات انسانی در حد تعالی و به کمال رسیده می‌باشد.
فلک: آسمان، عالم، گردون
گفت:
نسبت:
هر:
بی:
سر:
پا:
سروبالای:
گه:
درآید:
سماع: /۱/ شنوایی، شنیدن /۲/ ترانه‌خوانی یا رقص یا دست افشانی به شکل دسته جمعی
محل:
جامه:
جان:
قبا:
نظر:
پاک:
تواند:
رخ: صورت، چهره، رخسار، سیما // برج قلعه // پهلوان، جنگجو // سیمرغ، عنقا
جانان: دلبری که عاشقش او را مانند جان خود دوست دارد، معشوق، محبوب
دیدن:
آیینه:
جز:
صفا:
مشکل:
عشق:
نه:
حوصله:
دانش:
ماست:
حل:
نکته:
بدین:
فکر:
خطا:
غیرتم:
کشت:
محبوب:
جهانی:
لیکن:
روز:
شب:
عربده:
با:
خلق:
خدا:
گویم:
نازکی:
طبع:
لطیف:
تا:
حدیست:
آهسته:
دعا: خواهش، خواسته
بجز:
ابروی:
محراب:
حافظ:
نیست:
طاعت:
غیر:
مذهب:
ما:
شرح ابیات
۱-۲-