غزل شماره ۴۸۴
تو مگر بر لب آبی به هوس بنشینی
ور نه هر فتنه که بینی همه از خود بینی
به خدایی که تویی بنده بگزیده او
که بر این چاکر دیرینه کسی نگزینی
گر امانت به سلامت ببرم باکی نیست
بی دلی سهل بود گر نبود بی‌دینی
ادب و شرم تو را خسرو مه رویان کرد
آفرین بر تو که شایسته صد چندینی
عجب از لطف تو ای گل که نشستی با خار
ظاهرا مصلحت وقت در آن می‌بینی
صبر بر جور رقیبت چه کنم گر نکنم
عاشقان را نبود چاره به جز مسکینی
باد صبحی به هوایت ز گلستان برخاست
که تو خوشتر ز گل و تازه‌تر از نسرینی
شیشه بازی سرشکم نگری از چپ و راست
گر بر این منظر بینش نفسی بنشینی
سخنی بی‌غرض از بنده مخلص بشنو
ای که منظور بزرگان حقیقت بینی
نازنینی چو تو پاکیزه دل و پاک نهاد
بهتر آن است که با مردم بد ننشینی
سیل این اشک روان صبر و دل حافظ برد
بلغ الطاقه یا مقله عینی بینی
تو بدین نازکی و سرکشی ای شمع چگل
لایق بندگی خواجه جلال الدینی
وزن: فعلاتن فعلاتن فعلاتن فعلن
بحر: رمل مثمن مخبون محذوف
تو:
مگر:
بر:
لب:
آبی:
به:
هوس:
بنشینی:
ور:
نه:
هر:
فتنه: فساد، تباهی // شورش، آشوب، شلوغی // محنت، عذاب // آزمایش، امتحان، ابتلا // کفر، گمراهی // مجاز از، مفتون و عاشق
که:
بینی:
همه:
از:
خود:
خدایی:
تویی:
بنده:
بگزیده:
او:
این:
چاکر:
دیرینه:
کسی:
نگزینی:
گر:
امانت:
سلامت: تندرستی // پاکی و رهایی از عیب و آفت، بی‌عیبی، بی‌گزند شدن، از عیب وآفت رهایی یافتن // در تصوف، حفظ و رعایت رسوم، مقابل ملامت
ببرم:
باکی:
نیست:
بی:
دلی:
سهل:
بود:
نبود:
بی‌دینی:
ادب:
و:
شرم:
را:
خسرو:
مه:
رویان:
کرد:
آفرین:
شایسته:
صد:
چندینی:
عجب:
لطف: نرمی، بخشش، محبت، ملایمت، مهربانی، نیکی
ای:
گل:
نشستی:
با:
خار:
ظاهرا:
مصلحت:
وقت:
در:
آن:
می‌بینی:
صبر:
جور:
رقیبت:
چه:
کنم:
نکنم:
عاشقان:
چاره:
جز:
مسکینی:
باد:
صبحی:
هوایت:
ز:
گلستان:
برخاست:
خوشتر:
تازه‌تر:
نسرینی:
شیشه:
بازی:
سرشکم:
نگری:
چپ:
راست:
منظر:
بینش:
نفسی:
سخنی:
بی‌غرض:
مخلص:
بشنو:
منظور:
بزرگان:
حقیقت:
نازنینی:
چو:
پاکیزه:
دل:
پاک:
نهاد:
بهتر:
است:
مردم:
بد:
ننشینی:
سیل:
اشک:
روان:
حافظ:
برد:
بلغ:
الطاقه:
یا:
مقله:
عینی:
بدین:
نازکی:
سرکشی:
شمع:
چگل:
لایق:
بندگی:
خواجه: آقا، مهتر، بزرگ، صاحب، سرور، دولتمند، مال‌دار، شیخ، خداوند
جلال:
الدینی:
۲-
بحر: رمل مثمن مخبون محذوف
تو:
مگر:
بر:
لب:
آبی:
به:
هوس:
بنشینی:
ور:
نه:
هر:
فتنه: فساد، تباهی // شورش، آشوب، شلوغی // محنت، عذاب // آزمایش، امتحان، ابتلا // کفر، گمراهی // مجاز از، مفتون و عاشق
که:
بینی:
همه:
از:
خود:
خدایی:
تویی:
بنده:
بگزیده:
او:
این:
چاکر:
دیرینه:
کسی:
نگزینی:
گر:
امانت:
سلامت: تندرستی // پاکی و رهایی از عیب و آفت، بی‌عیبی، بی‌گزند شدن، از عیب وآفت رهایی یافتن // در تصوف، حفظ و رعایت رسوم، مقابل ملامت
ببرم:
باکی:
نیست:
بی:
دلی:
سهل:
بود:
نبود:
بی‌دینی:
ادب:
و:
شرم:
را:
خسرو:
مه:
رویان:
کرد:
آفرین:
شایسته:
صد:
چندینی:
عجب:
لطف: نرمی، بخشش، محبت، ملایمت، مهربانی، نیکی
ای:
گل:
نشستی:
با:
خار:
ظاهرا:
مصلحت:
وقت:
در:
آن:
می‌بینی:
صبر:
جور:
رقیبت:
چه:
کنم:
نکنم:
عاشقان:
چاره:
جز:
مسکینی:
باد:
صبحی:
هوایت:
ز:
گلستان:
برخاست:
خوشتر:
تازه‌تر:
نسرینی:
شیشه:
بازی:
سرشکم:
نگری:
چپ:
راست:
منظر:
بینش:
نفسی:
سخنی:
بی‌غرض:
مخلص:
بشنو:
منظور:
بزرگان:
حقیقت:
نازنینی:
چو:
پاکیزه:
دل:
پاک:
نهاد:
بهتر:
است:
مردم:
بد:
ننشینی:
سیل:
اشک:
روان:
حافظ:
برد:
بلغ:
الطاقه:
یا:
مقله:
عینی:
بدین:
نازکی:
سرکشی:
شمع:
چگل:
لایق:
بندگی:
خواجه: آقا، مهتر، بزرگ، صاحب، سرور، دولتمند، مال‌دار، شیخ، خداوند
جلال:
الدینی:
شرح ابیات
۱-۲-