غزل شماره ۶۳
روی تو کس ندید و هزارت رقیب هست
در غنچه‌ای هنوز و صدت عندلیب هست
گر آمدم به کوی تو چندان غریب نیست
چون من در آن دیار هزاران غریب هست
در عشق خانقاه و خرابات فرق نیست
هر جا که هست پرتو روی حبیب هست
آن جا که کار صومعه را جلوه می‌دهند
ناقوس دیر راهب و نام صلیب هست
عاشق که شد که یار به حالش نظر نکرد
ای خواجه درد نیست وگرنه طبیب هست
فریاد حافظ این همه آخر به هرزه نیست
هم قصه‌ای غریب و حدیثی عجیب هست
وزن: مفعول فاعلات مفاعیل فاعلن
بحر: مضارع مثمن اخرب مکفوف محذوف
روی:
تو:
کس:
ندید:
و:
هزارت:
رقیب: کسی که رقابت می‌کند، هر یک از دونفری که به یک نفر عشق می‌ورزند، نگهبان، پاسبان، محافظ
هست:
در:
غنچه‌ای:
هنوز:
صدت:
عندلیب: بلبل
گر:
آمدم:
به:
کوی:
چندان:
غریب: دور افتاده از وطن، ناآشنا به مکانی که در آن حضور دارد // موجب شگفتی، عجیب
نیست:
چون:
من:
آن:
دیار:
هزاران:
عشق:
خانقاه:
خرابات: ویرانه‌ها // جایی مانند میخانه که دارای وسایل عیش‌وعشرت و محل باده‌پیمایی و عشق‌ورزی با کنیزکان بوده و رندان در آنجا به عیش‌ونوش سرگرم می‌شدند // در تصوف مقام و مرتبه‌ی خرابی و نابودی عادات نفسانی، خوی حیوانی، و محل کسب اخلاق ملکوتی که عارفان و سالکان از قید عادات و حالات نفسانی رهایی یافته و از بادۀ وحدت سرمست شوند
فرق:
هر:
جا:
که:
پرتو:
حبیب:
کار:
صومعه: عبادتگاه
را:
جلوه: آشکار کردن، ظاهر ساختن، نمایش دادن، زیبایی، جاذبه
می‌دهند:
ناقوس:
دیر: جایی که راهبان در آن اقامت کنند و به گوشه‌گیری و عبادت بپردازند، صومعه
راهب:
نام:
صلیب:
عاشق:
شد:
یار:
حالش:
نظر:
نکرد:
ای:
خواجه: آقا، مهتر، بزرگ، صاحب، سرور، دولتمند، مال‌دار، شیخ، خداوند
درد:
وگرنه:
طبیب:
فریاد:
حافظ:
این:
همه:
آخر:
هرزه:
هم:
قصه‌ای:
حدیثی:
عجیب:
۲-
بحر: مضارع مثمن اخرب مکفوف محذوف
روی:
تو:
کس:
ندید:
و:
هزارت:
رقیب: کسی که رقابت می‌کند، هر یک از دونفری که به یک نفر عشق می‌ورزند، نگهبان، پاسبان، محافظ
هست:
در:
غنچه‌ای:
هنوز:
صدت:
عندلیب: بلبل
گر:
آمدم:
به:
کوی:
چندان:
غریب: دور افتاده از وطن، ناآشنا به مکانی که در آن حضور دارد // موجب شگفتی، عجیب
نیست:
چون:
من:
آن:
دیار:
هزاران:
عشق:
خانقاه:
خرابات: ویرانه‌ها // جایی مانند میخانه که دارای وسایل عیش‌وعشرت و محل باده‌پیمایی و عشق‌ورزی با کنیزکان بوده و رندان در آنجا به عیش‌ونوش سرگرم می‌شدند // در تصوف مقام و مرتبه‌ی خرابی و نابودی عادات نفسانی، خوی حیوانی، و محل کسب اخلاق ملکوتی که عارفان و سالکان از قید عادات و حالات نفسانی رهایی یافته و از بادۀ وحدت سرمست شوند
فرق:
هر:
جا:
که:
پرتو:
حبیب:
کار:
صومعه: عبادتگاه
را:
جلوه: آشکار کردن، ظاهر ساختن، نمایش دادن، زیبایی، جاذبه
می‌دهند:
ناقوس:
دیر: جایی که راهبان در آن اقامت کنند و به گوشه‌گیری و عبادت بپردازند، صومعه
راهب:
نام:
صلیب:
عاشق:
شد:
یار:
حالش:
نظر:
نکرد:
ای:
خواجه: آقا، مهتر، بزرگ، صاحب، سرور، دولتمند، مال‌دار، شیخ، خداوند
درد:
وگرنه:
طبیب:
فریاد:
حافظ:
این:
همه:
آخر:
هرزه:
هم:
قصه‌ای:
حدیثی:
عجیب:
شرح ابیات
۱-۲-